Bir Duygusal Manipülasyon Süreci: Love Bombing/ Gaslighting/ Ghosting

Büşra Çınar

Psikolog

Duygusal manipülasyon bir kişinin diğerini kontrol altına almak ve etkilemek amacıyla kullandığı bir dizi yöntemi ifade eder. Manipülasyon uygulayan kişinin amacı karşısındaki üzerinde kontrol oluşturmak ve güç sahibi olmaktır. Bu davranış daha çok toksik ilişkilerde görülür ve manipülatör kişiyi kendi çıkarları doğrultusunda şekillendirmeye çalışır. Manipülatör mağdurun zayıflıklarının farkındadır. Bu zayıflıkları kullanarak kişiyi kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirir.

Duygusal manipülasyonu fark etmek başlangıçta kolay olmayabilir. Çünkü manipüle eden kişinin davranışları başlangıçta çok belirsizdir. O nedenle fark edilmesi güçtür. Zaman içinde bu davranışlar ilişkinin dinamiği haline gelir. Bu noktadan sonra mağdurun bu ilişkiden uzaklaşması da çok zor hale gelir. Süreç uzadıkça mağdur için çok daha ciddi etkiler ortaya çıkabilir.

Manipülatörlerin sıklıkla başvurduğu teknikler bulunur. Bu teknikler mağduru en çok etkileyecek şekilde kullanılır. Mağdur başlangıçta manipüle edildiğinin farkında olmadan güzel bir ilişki içinde olduğunu, değer gördüğünü düşünür. Zaman içinde ilişkideki dinamikler değişir ve mağduru mutsuz eden bir konuma gelir. Bu noktada manipülatör tekniklerine devam ederek o kişiyi ilişkinin içinde tutmaya devam ederek gücü ve kontrolü elinde tutmaya çalışır.

Bir manipülatörün ilişkinin ilk evrelerinde kullandığı manipülasyon yöntemi Love Bombing (Aşk Bombardımanı) olarak adlandırılır. Love Bombing aşırı sevgi, ilgi ve şefkat içerir. Buna maruz kalan mağdur değer gördüğü bir ilişki içinde olduğunu düşünür. Manipülatör bu tekniği mağdur ona güven duyana kadar devam ettirir. Partnerin kontrol altına alındığını düşünen manipülatör başka tekniklere geçer.

Manipülatörün kontrolü tam anlamıyla eline almak için kullandığı bir diğer teknik Gashlighting (Yalanlara İnandırma) olarak geçer. Bu ilişkinin güven duyma aşamasının ardından gelir. Manipülatör kasıtlı olarak mağdura kendini hatalı ve yanlış hissettirir. Kişi düşüncelerinden şüphe eder. Duygularının yanlış olduğunu düşünür. Kendinden şüphe eder.

Manipülatör bu noktada mağdura yalan söyleyebilir, duygu ve düşüncelerinin yanlış olduğunu hissettirebilir. Olayları yanlış yorumladığını ve suçlu olduğunu hissettirebilir. Bu noktada mağdur deneyimleriyle çelişki yaşamaya başlar. Çelişkiyi ortadan kaldırmak için yaptığı şey ise güven duyduğu manipülatörün sözlerine inanmaktır. Gashlighting’in amacı mağdurun duygu ve düşünceleri üzerinde kontrol sahibi olmaktır.

Manipülatör kişinin güvensizliklerini kullanarak zorbalık ve alaycı eleştirilerde bulunma yöntemini de kullanır. Mağdura utanç içinde hissettirebilir, utanç içinde hisseden kişiye ne olursa olsun yanında olacağını ifade eder. Bu yöntem yine mağduru manipüle etmek için kullanılır. Sanki mağduru başkası kimse kabul etmezmiş de manipülatör yine de onunla birlikteymiş gibi düşündürür. Böyle düşünen mağdur ilişkiye içinde çıkılmaz şekilde bağımlı hale gelmeye başlar.

Manipülatör çatışma yaratarak ve klinik boyutta yalanlar söyleyerek mağduru yanında tutmaya çalışır. Yalan söyleme manipülasyonun en önemli ölçütlerinden biridir. Bu yalanlar manipülatörü odak noktası haline getirmeye, mağdurun duygu ve düşüncelerini önemsizleştirmeye yönelik olabilir.

Manipülatör istediği şeyleri elde edemediği zamanlarda mağduru cezalandırmak için Ghosting (Sessiz Muamele) yöntemini kullanır. Manipülatör istediği herhangi bir şeye ulaşamadığında sessizleşir, uzaklaşır, kendini her konuda geri çeker. İstediklerini elde edene kadar bu şekilde davranır. Manipülatif bir ilişkide partneri kontrol altında tutmak için düzenli olarak Gashlighting uygulayabilir. Bunun ardından Love Bombing uygulayarak mağdurun kafasını karıştırır. Bu yöntemler belli bir sıralama şeklinde devam etmez. Manipülatör düzenli olarak bu teknikleri uygular. Böylece partnerini kafası karışmış, korku ve panik içinde, kendisine bağımlı hale getirmeye çalışır.

Duygusal manipülasyonu fark etmek kolay değildir. Kurulan romantik bağ, mağdurun bu durumu fark etmesini zorlaştırır. Mağdur devamlı olarak kendini sorguladığından bu ilişkiden ne zaman uzaklaşması gerektiğini fark edemeyebilir. Bu yüzden kişinin sınırlarını sağlıklı şekilde belirlemesi, manipülasyondan korunmaya yardımcı olabilir. Sınır belirlediğinde partnerinin bunu kabul edip etmeyeceğini değerlendirmek ve manipülatif davranışlardan biri bile varsa bunu takip etmek manipülasyondan önleyebilir. Manipülatörler genelde kendi isteklerini elde edebilmek için bu yöntemi kullanırlar.

Bu kişiler yaşantılarında gözlemledikleri ilişkilerden yola çıkarak ilişkinin böyle bir şey olduğunu düşünebilir. Bu nedenle manipülasyon uyguluyor olabilir. Bunun altında yatan psikolojik rahatsızlıklar olabilir. Bağlanma sorunları yaşayan kişilerin de manipülasyona başvurma ihtimali daha yüksektir. Sebebi her ne olursa olsun manipülasyon süreci mağdura ciddi derecede zarar verebilir. Bu nedenle kişisel sınırlarının, duygularının farkında olmak, düşüncelerini ifade ederken netlik gösterebilmek, zayıflıklarının bilincinde olmak ve bunların üstesinden gelmeyi denemek kişiyi manipülasyondan koruyabilir. Manipülasyon ipuçlarından biriyle bile karşılaştığınızda göz ardı etmeden bu davranışı takip etmek duygusal yıpranma yaşanmadan ve bu sürece maruz kalmadan kendinizi korumanıza yardımcı olabilir.