POLSAM | POLİTİK STRATEJİLER ARAŞTIRMA MERKEZİ
İnsanlık tarihinde bilgi savaşı olgusu yeni değildir; tarih boyunca bilgi etkisinin psikolojik savaş yürütme aracı olarak kullanıldığına dair birçok örnek vardır. Bilgi savaşı, hava, kara ve denizin ötesinde muharebe misyonu alanına dördüncü bir boyut katmaktadır. Psikolojik operasyonlar, bilgi operasyonları veya psikolojik savaş, mevcut askeri bağlamda stratejik iletişimin uygulanması için yaygın olarak kullanılan kavramlardır. Bir hükümet veya askeri kuruluşun misyonunu gerçekleştirmek için iletişimin amaçlı kullanımına ilişkin örnekleri temsil ederler.
Askeri psikolojik operasyonlar yeni bir askeri taktik değildir. MÖ 6. yüzyılda yaşamış olan “Savaş Sanatı” adlı eserin yazarı, Çinli stratejist ve düşünür Sun Tzu, savaş psikolojik operasyonlarının kullanılmasını şiddetle savunmuş ve “Düşmanın ordusunun tamamını ele geçirmek, onu yok etmekten daha iyidir; Bir alayı, bölüğü veya mangayı yok etmektense sağlam ele geçirmek daha iyidir. Sonuçta yüz savaşta yüz zafer kazanmak, becerinin zirvesi değildir. Düşmanı savaşmadan geride tutmak en yüksek beceridir. Bu nedenle savaşta en önemli şey düşmanın stratejisine saldırmaktır. Bundan sonraki en iyi şey diplomasi yoluyla ittifaklarını yok etmektir. Bir sonraki en iyi seçenek ordusuna saldırmaktır ve en kötü politika şehirlere saldırmaktır.”cümlelerini kaleme almıştır.
Sun Tzu, eğer bir fırsat ortaya çıkarsa morali bozulan düşmanın doğrudan savaş başlamadan önce bile düşmana teslim olacağı kanaatindedir. Düşmanı teslim etme şansına sahip olmak için, psikolojik muharebe operasyonlarının koordine edilmesi, ilk planlamaya dahil edilmesi ve askeri çatışma öncesinde uygulanması gerekir çünkü bilgi etkisinin doğru şekilde uygulanması çatışmayı beklenenden daha erken sonlandırabilir, hayat ve kaynak tasarrufu sağlayabilir.
Askeri psikolojik operasyonların belki de en eski örneklerinden biri Büyük İskender’e atfedilir. Fethedilen her bölgede, bölgenin kontrolünü sürdürmek için asker bırakan İskender, ordusunu çok zayıf bir şekilde dağıttığını ve artık büyük bir rakip askeri güce karşı kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu fark ettiği an İskender’in tek seçeneği geri çekilip geride bıraktığı ordularla yeniden bir araya gelmekti. Ancak bunu yaparak düşmanın onu takip edeceğini ve kışkırtacağını biliyordu. Büyük İskender, zaferin tek şansının, düşmanı, geri çekilen ordusunun peşinden koşmaktan korkacak kadar korkutmak olduğunu fark etti. İskender, zırhçılarına boyları 2,2 ila 2,4 metre arasında değişen dev savaşçılara sığacak çok sayıda devasa zırh ve miğfer yapmaları talimatını verdi. Zırh oldukça ezilmiş, gerçekçi bir görünüm kazandırmak için kılıçlarla kesilmiş ve kampın etrafına kaotik bir şekilde dağılmıştı. Aynı gece İskender’in ordusu geri çekilmeye başladı. Ertesi gün, eski kampa giren düşman, terk edilmiş devasa zırhı buldu. Devasa zırh, düşmanın İskender’in ordusunun zulmü hakkında gezginlerden duyduğu hikayelerle birleştiğinde, zalim devlerle çatışmaya girmemek için Makedon birliklerini takip etmemeye karar verilmesine yetecek kadar şüphe ve korkuya neden oldu.
Diğer yandan, Eski Mısır’da kedilerin batan güneşin yansımasını gözlerinde yakalayıp sabaha kadar sakladıklarına inanılırdı. Bu, rahiplerin gerçekleştirdiği ritüel kurbanlar dışında kedilerin öldürülmesini yasa dışı hale getirdi. MÖ 525’te. Pers ve Mısır orduları Pelusium şehri için şiddetli bir savaşa girdi. Pelusium sakinleri kedilere tanrı olarak tapıyorlardı. Düşmanları bu inancı biliyor ve bundan yararlanıyordu. Persler güçlerini çevredeki köy ve kasabalara konuşlandırarak mümkün olduğu kadar çok kedi yakaladılar. Mısırlılar Perslere saldırdığında yüzlerce paniklemiş kediyi savaş alanına saldılar. Karışıklık Mısır saflarına yayıldı. Sonra Pers birlikleri yola çıktı ve Pers askerlerinin her birinin elinde bir kedi vardı. Mısırlı askerler, kedilerin hayatını tehlikeye atacağından korktukları için düşmanla çatışmaya veya onlara ok atmaya cesaret edemiyorlardı. Persler hızla düşmanı ve şehrin savunmasını dağıttı. Persler şehri ele geçirdikten sonra Mısırlıların yüzlerine kedi atarak onlara olan nefretlerini gösterdiler.
Moğol lideri Cengiz Han, yaygın olarak vahşi atlı ordularına liderlik etmesiyle tanınıyordu. Moğollar zalim barbar imajını sürdürdüler. Cengiz Han, rakiplerinin karar alma sürecini hedef alan tamamen modern psikolojik operasyonlar, dezenformasyon ve operasyonel güvenlik yöntemlerinden yoğun bir şekilde yararlandı. Moğol ordusunda aşırı zulüm ve sayısız savaşçı olduğuna dair söylentileri yaymak için ordularının önüne “Etki Ajanları” gönderildi. Khan ayrıca, hızlı ve tespit edilemeyen yeniden gruplaşmalarla devasa birlik kitlelerini simüle ederek, önemli bir sayısal üstünlük yanılsaması yaratmak için aldatmacayı kullandı. Moğol savaşçıları seyahat ederken büyük nesneleri atlarının arkasından sürükleyerek toz fırtınaları yaratırlardı. Toz fırtınaları, ilerleyen büyük bir birlik kitlesinin izlenimini yarattı. Cengiz Han ayrıca askerlerine geceleri yüzlerce ek ateş yakma emrini verdi ve bu da ordunun büyüklüğüne dair izlenimi artırdı. Moğol savaşçıları, okların uçarken ıslık çalmasını sağlayan küçük deliklerle ok atarlardı. Islık sesi düşmanı başarıyla korkuttu. Bütün bu eylemler düşmanların moralini bozdu ve gittikleri her yerde Moğollardan korku duyuldu.
Sonuç olarak, bilgi savaşını tarihsel örnekler üzerinden incelediğimizde birçok uygarlık ve askeri lider tarafından stratejik bir araç olarak kullanılmıştır. Sun Tzu’nun öğretilerininden Büyük İskender’in psikolojik hilelerine, Perslerin kedilere olan inancı kullanmasından Cengiz Han’ın korkutma taktiklerine kadar, bilgi ve psikolojik operasyonlar savaş alanında önemli rol oynamıştır. Bu örnekler, bilgi savaşının düşman moralini bozma, stratejik avantaj elde etme ve çatışmaları sonuçlandırmada ne kadar etkili olabileceğini göstermektedir. Bilgi ve psikolojik operasyonlar, savaşın doğrudan çatışmanın ötesine geçen boyutlarını ortaya koyarak, askeri stratejilerin ve sonuçların şekillenmesinde kritik bir rol oynamıştır. Bu nedenle, bilgi savaşının tarih boyunca ve günümüzde askeri taktiklerin vazgeçilmez bir parçası olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.
Fotoğraf: https://www.defenceturk.net/elektronik-savasi-bilgi-operasyonu
