Husilerin Ticaret Gemilerine Saldırması Kapsamında ABD ve İngiltere’nin Reaksiyonları

Mustafa Metin Kaşlılar

Dış Politika Uzmanı

7 Ekim 2023 sonrasında İsrail’in Filistin üzerinde uyguladığı sert ve sivilleri ortadan kaldırmaya yönelik teşebbüsleri sonrasında Ortadoğu’da gerilim daha fazla artmıştır. Yemen’de Husiler İsrail’e tepki olarak bölgeden geçiş yapan ticari gemilere yoğun saldırılar düzenlemektedir. Bu durum ticari yolların güvenliği açısından oldukça büyük sorunlar yaratmış ve yaratmaya da devam etmektedir.

Yemen’in başkenti olan Sana dahil ülkenin birçok bölgesini elinde bulunduran Husiler, batı merkezli ticari gemileri hedef almakta ve bu durum ticaretin sekteye uğramasına ya da yavaşlamasına sebebiyet vermektedir. Dünyanın en yoksul ülkelerinden biri olan Yemen, Husilerin 2014 yılında başkenti ele geçirmesi sürecinden itibaren iç savaşta harap olmuş bir ülke konumunda da olsa İsrail ve Batı’ya karşı en sert tepkiyi veren ülkelerden de biri olmayı sürdürüyor. Yemen’in özellikle deniz taşımacılığını sekteye uğratacak bir stratejik konumda bulunması da bu gücünü pekiştiriyor.

ABD Merkez Komutanlığına göre Yemen, İsrail’in Filistin’de saldırılarını artması sonrasında Kızıldeniz’in güneyi ve Aden Körfezi bölgesinden geçen birçok ticari gemiye saldırı düzenlemiştir. Yemen açısından bu saldırıların açıklaması ise İsrail’in ve ona destek sağlayan Batı’nın cezalandırılmasıdır. Fakat son dönemde İsrail ile bağlantılı olmayan birçok ticari geminin de vurulması ticari yolda çıkarları olan Batılı ülkelerin tepki göstermesine neden olurken; Husiler Gazze bölgesinde büyük bir popülarite kazanmaya da devam etmektedir.

Husiler Kızıldeniz üzerindeki ticari gemilere saldırılarında seyir füzeleri, balistik füzeler, insansız hava araçları ve mürettebatsız su üstü gemileri kullanmıştır. İlave olarak saldırıların başlarında Husiler küçük botlarla gemileri ele geçirmeye de çalışmıştır. Bu durum Husilerin üzerindeki İran etkisini de göstermekte. Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü adlı düşünce kuruluşuna göre ise Husiler, aralarında Sayyad ve Sejil füzelerinin de bulunduğu, 80 ile 300 kilometre menzilli çeşitli gemi savar seyir füze sistemlerine de sahip. Bu durumda Husiler 300 km menzildeki gemileri vurabilmekte problem yaşamaktadır. Bu füzelerin çok daha yüksek bir yörüngede hareket ettikleri ve hızlı bir şekilde hedefleri vurdukları düşünülürse, önlenmesi daha da zorlaşmaktadır. İHA kullanımlarında ise gemilerin su hattının üzerinde vurulması noktasında gemide oldukça büyük yangınlar çıkarabilmesi ticari gemiler için tehlikeleri daha da büyütmektedir. 

Husilerin kendisini İran’ın etkisinde bir direniş hareketi olarak görmesi ve direniş eksenin bir parçası olduğunu göstermesi bakımından bu saldırılar önemli sonuçlar çıkarmaktadır.

ABD ise bu süreçte ticaret yollarını tehdit eden Yemen’e karşı aralık ayında İngiltere ile “Refah Koruyucu Operasyonu” olarak bir koalisyon kurmuştur. 2024’ün ocak ayında ise koalisyon Yemen’e cevap niteliğinde saldırılar başlatmıştır. ABD ve İngiliz Kuvvetleri bu saldırıda Husiler tarafından kullanılan 16 noktada 60’tan fazla hedefi vurmuştur. Fakat hava saldırılarının Husilere karşı yetersiz olduğu aşikardır. Zira Yemen, Suudi Arabistan tarafından sürekli hava saldırılarına uğrasa da etkisini kaybetmemekte ve Husilerin kapsamlı bir şekilde yenilgiye uğratılabileceği net olarak gözükmemektedir.

Geçtiğimiz günlerde ise ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı Yemen’de radar üslerinin hava saldırıları ile ortadan kaldırıldığını açıklamıştır. Husiler bu radar üsleriyle aslında deniz taşımacılığını ve deniz araçlarını hedef almasını sağlayan üsleri oluşturmaktaydı. Fakat kapsamlı bir harekât dışında hava saldırıları Husilerin saldırılarını önlemeyecektir. ABD ve koalisyon güçleri ise hava saldırılarını yoğunlaştırmaya devam edecektir.

Ticari gelişmelerde yaşanan durum ise Batı açısından kritikliğini sürdürmekte ve sürdürmeye de devam edecek gibi durmaktadır. Saldırılar Asya, Avrupa ve Orta Doğu arasındaki kargo ve enerji sevkiyatı için hayati önem taşıyan deniz koridorundaki trafiğini yarı yarıya azaltmıştır. Bu husus ticari yolların güvenliğini sarstığı kadar, tüketici açısından da zorluklar yaşanmasına sebebiyet verecek ve enerji noktasında sorunlar yaşanmasına neden olacaktır.