İsrail’de Güncel Siyasi, Ekonomik ve Askeri Durum

Mustafa Metin Kaşlılar

Dış Politika Uzmanı

Ekonomik Durum

2023’te başlayan ve hala devam eden Hamas ile yaşanan çatışmalar, ayrıca Lübnan ve İran üzerinde yaşanan askeri baskı İsrail ekonomisini ciddi şekilde etkilemiş vaziyettedir. 2024 yılı için revize edilen bütçe 584 milyar şekel yani yaklaşık 160 milyar dolar olarak belirlenmiş ve savaşın devamı nedeniyle bütçe açığı Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın (GSYH) %8’e ulaşması beklenen bir durum halini almıştır. Bu durumun genel sebebi ise savunma harcamalarının oldukça artması ve yeniden inşa maliyetlerinin yükselmesinden kaynaklıdır. Ayrıca tahmin edilemeyen sayıda İsrail işletmesinin kapanması beklenen sonuçlardan birini oluşturmakta ve bu durum ekonomik büyümenin önündeki en büyük engellerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır.

İsrail’de diğer bir sorun ise hükümet politikaları ve ekonomi üzerindeki baskılar nedeniyle halk arasında ciddi bir tepkinin doğması meselesidir. İsrail’in başkentinde ve belirli şehirlerde hükümet protestoları artmış vaziyette ve bu durum daha da artacak gibi gözükmektedir. Zira özellikle güvenlik tehditleri ve ekonomik zorluklar halkın günlük yaşamını oldukça olumsuz etkilemeye devam etmektedir.

İsrail’de bir diğer önemli ekonomik boyutlara sahip olan inşaat sektörü ise Batı Şeria’dan gelen Filistinli işçilerin eksikliği sebebi ile durma noktasına gelmiş durumda. İsrail ise bu açığı diğer ülkelerden karşılamaya çalışsa da sektörün yakın zamanda toparlanması zor gözüküyor.

Askeri Durum ve İsrail’in Güvenlik ve Savunma Stratejileri

İsrail özellikle tehdit olarak gördüğü İran için savunma harcamalarını oldukça arttırmış durumda. Dahası İran’ın nükleer programı ve bölgedeki vekil güçlerin faaliyetleri İsrail için ciddi bir güvenlik riski barındırmakta. Bu kapsamda İsrail özellikle hava savunma sistemlerini ve erken uyarı mekanizmalarını güçlendirmeye çalışıyor. 2024 yılı için belirlenen savunma bütçesinde bu rahatça görülebilmektedir. Fakat bu yüksek harcama seviyeleri ekonomik baskıyı arttırmaya da devam edecektir.

İsrail’in sınır bölgelerinde artan çatışma durumları askeri gelişmeleri de yoğunlaştırmaya sürdürmektedir. İsrail sınır bölgelerinde yoğun olarak iki duruma odaklı askeri faaliyet yürütmektedir. Bunlardan biri tünel sistemleri bir diğeri ise roket saldırılarına karşı önlemlerdir.

Bu askeri operasyonların İsrail’e maliyeti ise sadece mali açıdan değil askeri kayıpların oldukça yükselmesi açısından da ciddi sonuçları doğurmaktadır. Bu durum oldukça yüksek boyutlara varacak gibi gözüküyor.

İsrail’in askeri ve siyasi olarak önem verdiği diğer bir konu ise uluslararası iş birliğidir. Özellikle ABD ile olan askeri iş birliği, İsrail’in savunma kapasitesini arttıran en önemli detaylardan biridir. ABD’nin sağladığı askeri yardımlar ve ortak tatbikatlar, İsrail’in askerî açıdan daha da güçlenmesini sağladığı gibi bölgesel çatışma risklerini de arttırmaktadır.

Sonuç

İsrail özellikle son dönemde bölgesel istikrarı oldukça tehlikeli vaziyette tehdit etmektedir. Zira son dönemde siyasi suikastlar ve sivil katliamlarını artması İsrail’in ABD dışında kamuoyunu ciddi anlamda etkilemektedir. İsrail’in tehdit boyutlarını değerlendirirken Lübnan’da Hizbullah ile girişilecek bir savaş tüm bölgeyi yoğun olarak etkileyecektir. Bu durum İsrail’in ekonomik olarak zayıflamasını da arttıracağı şüphesizdir. Aynı zamanda askeri kayıpların yoğun şekilde artacağı noktasında da kesinlik vardır. Ayrıca İran’ın İsrail’e karşı vereceği cevaplar bölgede istikrarsızlığın artması bağlamında son derece önemli gelişmelere sebebiyet verebilir.