POLSAM | POLİTİK STRATEJİLER ARAŞTIRMA MERKEZİ
University of Silesia, Doktorant
Polonya’nın 2025 cumhurbaşkanlığı seçimleri, ülkenin siyasi sahnesini yeniden şekillendirecek önemli bir dönüm noktası olarak öne çıkmaktadır. İki büyük siyasi güç olan Hukuk ve Adalet Partisi (PiS) ile Sivil Koalisyon (KO), adaylarını belirleyerek seçim kampanyalarını başlatmıştır. Bu yazı, PiS’in tarihçi Karol Nawrocki’yi ve KO’nun Varşova Belediye Başkanı Rafał Trzaskowski’yi aday göstermesini siyasi stratejiler, liderlik özellikleri ve politik yaklaşımlar bağlamında karşılaştırmalı olarak ele almaktadır.
Adayların Belirlenmesi: İki Farklı Strateji
Hukuk ve Adalet Partisi, aday seçimi konusunda pragmatik bir yaklaşımla “bağımsız, daha az tanınan bir figür” olan Karol Nawrocki’yi tercih etmiştir. PiS lideri Jarosław Kaczyński’nin, geçmişteki yolsuzluk iddialarını kampanyanın odağı haline getirmemek amacıyla üst düzey siyasetçilerden uzak durması bu seçimi şekillendiren temel faktörlerden biridir. Nawrocki’nin adaylığı, muhafazakâr tabanı konsolide etme çabası olarak okunabilir. Daha az bilinirliği, partinin söylemini kişisel tartışmalardan ziyade ideolojik zeminlere taşıma imkânı sunmaktadır.
Buna karşılık, Sivil Koalisyon, adayını demokratik bir ön seçim süreciyle belirlemiştir. Partinin 22.000 üyesinin oyuyla seçilen Rafał Trzaskowski, parti içindeki geniş desteğini kanıtlamıştır. KO, bu demokratik süreci vurgulayarak, hukukun üstünlüğü ve şeffaflık gibi AB yanlısı değerleri ön plana çıkarmayı hedeflemiştir. Trzaskowski’nin deneyimi ve popülaritesi, KO’nun bu seçimde güçlü bir çıkış yapma arzusunu göstermektedir.
Liderlik Profilleri: Nawrocki ve Trzaskowski
Karol Nawrocki, tarihçi kimliği ve Ulusal Anma Enstitüsü’ndeki rolü ile milliyetçi ve muhafazakâr bir dünya görüşünü temsil etmektedir. Nawrocki’nin söylemleri, Polonya’nın NATO yanlısı ve Batı ile uyumlu politikalarını sürdürmeyi hedeflerken, aynı zamanda Hıristiyan değerlerine ve vatanseverliğe vurgu yapmaktadır. PiS liderliğinin genç ve dinamik bir figür talebi, Nawrocki’nin adaylığı ile somutlaşmıştır.
Rafał Trzaskowski ise AB yanlısı, ilerici ve modern bir lider profili çizmektedir. 2020’deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kazandığı yüzde 48’lik oy oranı, onun Polonya toplumunda geniş bir karşılık bulduğunu göstermektedir. Trzaskowski’nin Varşova Belediye Başkanı olarak Ukraynalı mülteciler konusunda sergilediği yönetim, uluslararası dayanışma ve sosyal politikalar açısından takdir toplamıştır. Bu özellikleri, KO’nun Avrupa merkezli bir politika perspektifiyle uyumunu güçlendirmektedir.
Siyasi Bağlam ve Seçim Dinamikleri
PiS, 2023 parlamento seçimlerinde kampanya finansmanı kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle devlet fonlarını kaybetmiş ve bu durum seçim kampanyalarını kısıtlayıcı bir faktör olarak öne çıkmıştır. Bu bağlamda Nawrocki’nin daha düşük profilli bir figür olması, kaynakların daha etkin kullanımına olanak sağlayabilir. Ancak, Nawrocki’nin düşük bilinirliği, özellikle ikinci turda, seçmen desteğini genişletme konusunda bir zorluk teşkil edebilir.
KO, Trzaskowski’nin liderliği ile şehirli, eğitimli ve genç seçmenler arasında geniş bir destek tabanı bulmayı hedeflemektedir. AB yanlısı söylemleri ve demokratik süreçlere vurgu yapan kampanyası, Batı’ya entegrasyon isteyen seçmenleri motive edebilir. Ancak, Trzaskowski’nin geçmişteki kıl payı mağlubiyeti, seçim sonucunun kesin olmadığına işaret etmektedir.
Sonuç: Polonya’nın Geleceğini Şekillendiren Seçim
Polonya’nın 2025 seçimleri, ülkenin siyasi, ekonomik ve uluslararası politikalarını belirleyecek bir dönemeçtir. Nawrocki’nin milliyetçi-muhafazakâr söylemleri, PiS’in ideolojik devamlılığını temsil ederken, Trzaskowski’nin modern ve AB yanlısı politikaları, değişim isteyen seçmenler için bir umut kaynağıdır. İki aday arasındaki bu yarış, Polonya’nın siyasi yönelimi, toplumsal değerleri ve uluslararası konumlanması açısından kritik bir öneme sahiptir. Seçimin sonucu, sadece Polonya’nın değil, Avrupa’nın da geleceğine dair önemli ipuçları verecektir.
Referans
Euronews & AP: “Polonya’da Hukuk ve Adalet Partisi, tarihçi Karol Nawrocki’yi cumhurbaşkanı adayı olarak seçti” (25 Kasım 2024).
Euronews & AP: “Polonya Başbakanı Tusk’ın partisi, cumhurbaşkanlığı için Varşova Belediye Başkanı’nı aday gösterdi” (24 Kasım 2024).
